Trong khi phụ huynh và xã hội kỳ vọng giáo viên mầm non được toàn tâm chăm sóc – giáo dục trẻ, thì thực tế nhiều giáo viên đang phải dành phần lớn thời gian cho… giấy tờ. Những bản kế hoạch dày cộp, hồ sơ thi đua được làm “cho đủ”, báo cáo theo mẫu thay đổi liên tục – tất cả tạo thành vòng xoáy hành chính nặng nề, đẩy giáo viên vào tình trạng quá tải, thậm chí kiệt sức.
“Một ngày 8 tiếng ở trường, nhưng 5 tiếng dành cho giấy tờ”
Nhiều giáo viên chia sẻ họ phải mang việc về nhà làm buổi tối, thậm chí thức đến khuya để hoàn thành các hồ sơ thi đua, báo cáo, minh chứng. Có người ví von:
“Chăm trẻ thì làm bằng tâm, còn thi đua thì làm bằng… Photoshop.”
Áp lực này không đến từ chuyên môn, mà từ phong trào, tiêu chí “đẹp hồ sơ”, và những cuộc thi chủ yếu nhìn vào giấy tờ thay vì chất lượng giáo dục thực sự.
Thi đua hình thức – mất thời gian của giáo viên, mất luôn quyền lợi của trẻ
Không ít phong trào mang tên rất đẹp: "Xanh - sạch - đẹp", “Lớp học hạnh phúc”, “Trường học thân thiện”… nhưng phần lớn được thực hiện để báo cáo, chụp hình lưu hồ sơ, thay vì mang lại giá trị thực tế.
Trong khi đó, trẻ cần giáo viên có sức khỏe, tâm lý ổn định và thời gian để quan sát, chơi, tương tác – không phải những cô giáo “ôm laptop nhiều hơn ôm trẻ”.
Giải pháp không thể trì hoãn: Cắt giảm hồ sơ – trả lại thời gian cho giáo viên
Đã đến lúc ngành giáo dục cần thực hiện 3 thay đổi cấp thiết:
-
Chuẩn hóa và giảm số lượng hồ sơ – chỉ giữ những nội dung thực sự cần cho quản lý và đánh giá chất lượng.
-
Chấm dứt thi đua hình thức – đánh giá dựa trên hoạt động giáo dục thực, không phải dựa trên hình ảnh và báo cáo trình bày đẹp.
-
Ứng dụng công nghệ thực chất – thay thế các bảng biểu thủ công bằng hệ thống số hóa tối giản, dễ thao tác.
Nếu tiếp tục duy trì áp lực này, giáo viên sẽ kiệt sức, nghề sẽ mất sức hút, và trẻ mầm non – đối tượng được ưu tiên hàng đầu – sẽ là người chịu thiệt thòi lớn nhất.
📌 “Dạy giỏi” nhưng không được dạy trẻ: Khi giáo viên mầm non thi giỏi… bằng kịch bản
Một trong những cuộc thi được xem là “đỉnh cao thi đua”… nhưng lại khiến giáo viên mầm non kiệt sức hơn cả là Hội thi Giáo viên dạy giỏi.
Nhiều giáo viên thừa nhận:
“Ngày thường chúng tôi dạy bằng tâm – thi thì phải dạy bằng… kịch bản”.
Để có “tiết dạy giỏi”, giáo viên phải tập dượt trước với trẻ, chuẩn bị đồ dùng cầu kỳ, phòng học được trang trí lại hoàn toàn – tất cả để phục vụ một tiết dạy được dàn dựng hoàn hảo, không phản ánh thực tế.
Thậm chí có nơi còn chọn sẵn trẻ “diễn tốt”, luyện lời thoại, phân vai… tạo nên một tiết dạy đẹp nhưng sai bản chất của giáo dục mầm non vốn phải tự nhiên, mở và tôn trọng sự khác biệt.
Dạy giỏi hay diễn giỏi?
Nhiều giáo viên mầm non nói thẳng: “Chúng tôi không sợ dạy khó – chỉ sợ dạy thi.”
Bởi để thi dạy giỏi, họ phải:
-
Dành hàng tuần để chuẩn bị đồ dùng, kịch bản, trang trí
-
Tạm ngưng các hoạt động bình thường để “luyện diễn”
-
Chi tiền túi mua vật liệu, in ấn, trang trí lớp
-
Gánh áp lực từ đánh giá, xếp loại, chỉ tiêu thi đua
Kết quả chung: giáo viên mệt mỏi – trẻ học diễn chứ không học thật – và giáo dục méo mó theo báo cáo.
Thi đua phải thực chất – nếu không, hãy dừng lại
Thi đua là động lực nếu thực chất, nhưng sẽ trở thành gánh nặng nếu biến thành cuộc đua hình thức.
Thay vì thi để lấy “chuẩn giỏi”, ngành giáo dục cần:
✔ Đánh giá qua quá trình giáo dục thật, không phải qua “một tiết mẫu”
✔ Khuyến khích sáng tạo thật, áp dụng thật trong lớp học hằng ngày
✔ Tránh lấy chứng chỉ – danh hiệu làm điều kiện bắt buộc cho giáo viên
💬 Lời kết
Giáo viên mầm non đang dạy giỏi mỗi ngày khi họ kiên nhẫn lắng nghe, chăm sóc, yêu thương và đồng hành cùng trẻ – chứ không phải trong một tiết dạy được dàn dựng để chấm điểm.
Muốn giáo dục mầm non tốt lên, cần giải phóng giáo viên khỏi thi đua hình thức và giấy tờ nặng nề – để họ có thể trở lại là những người dạy bằng trái tim, không phải bằng hồ sơ.